Trong bối cảnh đó, Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam đã thực hiện một bước tiến quan trọng, tăng cường mạnh mẽ yếu tố công nghệ và phân tích dữ liệu vào công tác huấn luyện cho các đội tuyển quốc gia nam và nữ trước thềm SEA Games 33 diễn ra tại Thái Lan vào tháng 12 tới.
Phân tích dữ liệu chuyên sâu đã mang lại kết quả tích cực, góp phần giúp đội nữ giành HCB tại SEA Games 32 (năm 2023)
Đây là sự thừa nhận rõ ràng về vai trò không thể thiếu của khoa học dữ liệu trong môn thể thao hiện đại, nhất là khi Cục Thể dụcThể thao (TDTT) Việt Nam cũng đang triển khai ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác huấn luyện cho một số môn thể thao đòi hỏi kỹ thuật cao.
Nhu cầu khách quan từ hiện trạng thực tế
Trong giai đoạn tập huấn và tham dự các giải quốc tế đầu năm 2025, việc thiếu vắng nhân lực chuyên biệt phụ trách phân tích dữ liệu bằng phần mềm chuyên dụng đã gây ra không ít khó khăn cho ban huấn luyện. Các huấn luyện viên buộc phải dựa vào quan sát trực tiếp, vốn có thể bị giới hạn bởi góc nhìn hoặc cảm tính, thay vì những con số thống kê khách quan. HLV trưởng đội tuyển nữ Nguyễn Tuấn Kiệt từng nhấn mạnh rằng: dữ liệu chi tiết về từng pha bóng, từng tình huống là yếu tố cốt lõi giúp ban huấn luyện đánh giá năng lực thực tế của cầu thủ và hiệu quả chiến thuật một cách khoa học và chính xác hơn. Quan điểm này được HLV đội tuyển nam Trần Đình Tiền đồng tình, khi ông cho rằng bóng chuyền ngày nay là sự tổng hòa của thể lực, chiến thuật và công nghệ. Việc có bộ phận chuyên trách phân tích dữ liệu sẽ giúp đội tuyển tiếp cận gần hơn với các tiêu chuẩn huấn luyện chuyên nghiệp trong khu vực, đặc biệt khi các đối thủ mạnh như Thái Lan, Indonesia hay Philippines đều đã áp dụng mô hình này từ nhiều năm qua.
Chiến lược chuyên môn hóa và tầm nhìn dữ liệu
Nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề này, Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam đã quyết định tăng cường, bố trí một thành viên chuyên trách đảm nhiệm việc thu thập và phân tích dữ liệu chuyên môn cho mỗi đội tuyển nam và nữ trong suốt quá trình thi đấu tại SEA Games 33. Đây được xem là bước đi chuyên nghiệp hóa, tiếp nối thành công từ kinh nghiệm tại SEA Games 32 (năm 2023), nơi việc thử nghiệm bố trí chuyên viên phân tích đã mang lại kết quả tích cực, góp phần giúp đội nữ giành HCB và đội nam đoạt HCĐ. Việc chính thức triển khai nhân sự chuyên trách tại Đại hội năm nay được kỳ vọng sẽ giúp bóng chuyền Việt Nam nâng tầm chuyên nghiệp, tối ưu hóa hiệu suất và hướng đến những mục tiêu cao hơn.
Trên bình diện rộng hơn, sự chuyển mình này cũng đồng điệu với lộ trình chuyển đổi số của ngành TDTT. Cục TDTT Việt Nam đã vạch ra lộ trình xây dựng bộ hồ sơ VĐV ngay từ khâu tuyển chọn năm 2026. Với việc liên thông dữ liệu giữa các địa phương và đội tuyển quốc gia, một hệ thống dữ liệu khổng lồ, toàn diện sẽ được tạo ra, phục vụ tối đa cho công tác quản lý, huấn luyện và phát triển tài năng trong tương lai. Điều này cho thấy tư duy dựa trên dữ liệu đang dần trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển của thể thao thành tích cao Việt Nam.
Thách thức về hạ tầng và nguồn lực
Dù tiềm năng ứng dụng công nghệ là rất lớn, con đường này vẫn còn tồn tại những rào cản nhất định. Một trong những thách thức lớn nhất là vấn đề cơ sở hạ tầng. Hiện tại, các Trung tâm huấn luyện lớn trên cả nước vẫn chưa được trang bị đầy đủ các thiết bị cảm biến điện tử để thu thập chỉ số vận động một cách tự động và liên tục. Điều này buộc ngành TDTT phải trích xuất dữ liệu chủ yếu từ các thiết bị điện tử cá nhân mà vận động viên mang theo khi tập luyện, dẫn đến việc thiếu đi một hệ sinh thái dữ liệu toàn diện.
Bên cạnh đó, kinh phí cũng là một yếu tố then chốt. Việc duy trì và nâng cấp phần mềm phân tích dữ liệu chuyên biệt, vốn luôn cập nhật các tính năng mới, cũng như chi trả cho nhân lực chuyên môn, đòi hỏi một nguồn lực lớn. Nhà quản lý Liên đoàn bóng chuyền Việt Nam hiểu rõ sự cần thiết của việc đầu tư nhưng vẫn phải cân đối nguồn lực trong điều kiện cho phép. Tuy nhiên, sự quyết tâm tăng cường nhân sự phân tích dữ liệu cho SEA Games 33 thể hiện ưu tiên cao nhất của bóng chuyền Việt Nam là hướng đến hoàn thiện thành tích thi đấu. Giới chuyên môn kỳ vọng bước tiến công nghệ này sẽ là đòn bẩy quan trọng, giúp các đội tuyển nắm bắt rõ hơn điểm mạnh, điểm yếu của đối thủ, qua đó điều chỉnh chiến thuật một cách linh hoạt và hiệu quả, tiệm cận với tiêu chuẩn huấn luyện quốc tế.
A.T, ảnh thanhnien