Vai trò và tác động của xét nghiệm gen SRY trong thể thao

Đây là một nỗ lực của các tổ chức như Liên đoàn Điền kinh thế giới và Quyền Anh thế giới nhằm thiết lập một tiêu chuẩn rõ ràng dựa trên sinh học di truyền để bảo vệ sự công bằng và an toàn trong các cuộc thi đấu. Xét nghiệm này nhằm xác định sự hiện diện của gen SRY, một gen quan trọng nằm trên nhiễm sắc thể Y, chịu trách nhiệm khởi phát quá trình phát triển giới tính nam. Bằng cách tập trung vào yếu tố di truyền này, các nhà quản lý thể thao mong muốn giải quyết những tranh cãi dai dẳng về lợi thế thể chất mà một số VĐV có thể có được do rối loạn phát triển giới tính (DSD) hoặc quá trình chuyển giới.

Điền kinh thế công bố triển khai xét nghiệm gen

Xét nghiệm gen SRY – mặt tích cực và tiêu cực

Một trong những tác động tích cực rõ rệt nhất của quy định này là việc tạo ra một sân chơi công bằng hơn cho các VĐV nữ. Khi các tổ chức thể thao chuyển từ việc xét nghiệm testosterone sang xét nghiệm gen SRY, họ đã tiến một bước dài trong việc đưa ra một phương pháp khách quan và chính xác hơn, gần như loại bỏ hoàn toàn các sai sót. Điều này giúp các VĐV nữ thực sự yên tâm rằng họ đang thi đấu với những người có cùng nền tảng sinh học, qua đó bảo vệ sự toàn vẹn của hạng mục thể thao nữ. Hơn nữa, với các môn đối kháng như Quyền Anh, việc xác định giới tính sinh học ở cấp độ gen còn là một biện pháp bảo vệ an toàn cho các võ sĩ, hạn chế rủi ro chấn thương do sự chênh lệch thể chất.

Tuy nhiên, bên cạnh những mục tiêu tích cực đó, quy định này cũng vấp phải những ý kiến phản đối mạnh mẽ do những tác động tiêu cực về mặt xã hội và tâm lý. Việc yêu cầu một VĐV nữ phải chứng minh giới tính của mình có thể bị coi là một hành vi xâm phạm quyền riêng tư và gây tổn thương danh dự. Đối với những VĐV mắc DSD, những người có thể đã sống như một người phụ nữ suốt đời mà không hề hay biết về tình trạng di truyền của mình, kết quả xét nghiệm dương tính với gen SRY có thể là một cú sốc tâm lý vô cùng lớn, ảnh hưởng sâu sắc đến sự nghiệp và cuộc sống cá nhân của họ. Sự việc này làm dấy lên những lo ngại về việc liệu một quy định kỹ thuật có thể vô tình tạo ra sự phân biệt đối xử và gây kỳ thị đối với những người có sự phát triển giới tính không điển hình hay không.

Xét nghiệm gen SRY – những quan điểm trái chiều

Việc áp dụng xét nghiệm gen SRY đối với VĐV nữ đã tạo ra nhiều quan điểm trái chiều trong các Liên đoàn thể thao quốc tế. Một mặt, Liên đoàn Điền kinh thế giới (World Athletics) và Liên đoàn Quyền Anh thế giới (World Boxing) đã quyết liệt ủng hộ và đưa ra các quy định bắt buộc, nhấn mạnh vai trò của xét nghiệm này trong việc đảm bảo một sân chơi công bằng và an toàn. Họ tin rằng, việc xác định giới tính sinh học ở cấp độ gen là cách chính xác nhất để bảo vệ hạng mục thể thao nữ, đặc biệt trong bối cảnh các trường hợp VĐV có rối loạn phát triển giới tính (DSD) hoặc chuyển giới đang ngày càng trở nên phổ biến. Quan điểm này xuất phát từ niềm tin rằng lợi thế thể chất bẩm sinh của nam giới, như cơ bắp và dung tích phổi, không thể bị loại bỏ hoàn toàn chỉ bằng việc ức chế hormone testosterone.

Mặt khác, một số liên đoàn và tổ chức thể thao khác lại tỏ ra thận trọng và thậm chí phản đối. Quan điểm của họ tập trung vào khía cạnh nhân quyền, cho rằng việc xét nghiệm giới tính là một hành vi xâm phạm quyền riêng tư và tiềm ẩn sự kỳ thị. Họ nhấn mạnh rằng, các rối loạn phát triển giới tính là một vấn đề y học phức tạp và không nên bị giải quyết bằng một quy định mang tính áp đặt, có thể gây tổn thương tâm lý nghiêm trọng cho các VĐV. Một số tổ chức cũng đặt ra câu hỏi về tính hiệu quả và công bằng thực sự của quy định, lo ngại rằng nó có thể trở thành công cụ để loại trừ những VĐV có ngoại hình "không đủ nữ tính" một cách vô lý.

Đối với các VĐV Việt Nam nói riêng, việc áp dụng quy định này sẽ buộc các liên đoàn thể thao trong nước phải tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn quốc tế, từ đó nâng cao tính chuyên nghiệp trong công tác quản lý và tuyển chọn. Do đó, việc chuẩn bị các quy trình hỗ trợ tâm lý và pháp lý cho các VĐV trở nên vô cùng quan trọng. Điều này giúp đảm bảo rằng, dù kết quả xét nghiệm thế nào, các VĐV của chúng ta vẫn được đối xử một cách nhân văn và có đầy đủ sự hỗ trợ cần thiết để vượt qua những khó khăn có thể phát sinh.

A.T, ảnh insidethegames