Bà Lê Thị Hoàng Yến - Phó Cục trưởng Cục TDTT Việt Nam
Thưa bà, bà có thể chia sẻ đôi nét về mốc son lịch sử của Thể thao Việt Nam?
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, với tầm nhìn xa, trông rộng, Đảng và Bác Hồ đã dành cho công tác TDTT sự quan tâm đặc biệt. Ngày 30/1/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Liên hiệp lâm thời nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ban hành Sắc lệnh số 14 thành lập Nha Thể dục T.Ư trong Bộ Thanh niên, chính thức khai sinh ra nền thể thao cách mạng Việt Nam với nhiệm vụ “nghiên cứu phương pháp và thực hành thể dục trong toàn quốc” nhằm “tăng bổ sức khỏe quốc dân và cải tạo nòi giống Việt Nam”.
Tiếp đó, ngày 27/3/1946, Người thay mặt Chính phủ ban hành Sắc lệnh số 38 thành lập Nha Thanh niên và Thể dục. Cùng ngày, Người viết bài "Sức khỏe và thể dục" đăng trên báo Cứu quốc, kêu gọi toàn dân tập thể dục.
Từ đó việc tổ chức, điều hành các hoạt động TDTT được phát động và nhận được sự hưởng ứng vô cùng mạnh mẽ của nhân dân. Ngành TDTT đã bền bỉ nỗ lực triển khai nhiều hoạt động, phong trào thiết thực, hiệu quả trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, góp phần đẩy mạnh sản xuất, nâng cao sức chiến đấu của quân và dân, cùng cả dân tộc hoàn thành sự nghiệp giải phóng, thống nhất đất nước.
Trong những thập kỷ qua, ngành TDTT luôn giữ vị trí quan trọng góp phần nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân dân, xây dựng lối sống và môi trường văn hóa lành mạnh; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, đóng góp vào công cuộc bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước; mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác quốc tế.
HLV, VĐV đỉnh cao luôn nhận được sự quan tâm, động viên kịp thời từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành
Thông qua việc triển khai thực hiện “Cuộc vận động Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” và tổ chức các hoạt động TDTT, phong trào TDTT quần chúng đã có những bước tiến rõ nét, các chỉ tiêu cơ bản về TDTT quần chúng cơ bản hoàn thành. Tính đến nay, tỷ lệ người tham gia tập luyện TDTT thường xuyên đã đạt 37,5%, số gia đình thể thao đạt 28,3%, hơn 95% số trường học trên cả nước đã thực hiện chương trình giáo dục thể chất chính khóa, 75% số trường có hoạt động TDTT ngoại khóa, 100% cán bộ, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang thường xuyên tập luyện TDTT...
Bên cạnh đó, Đảng, Nhà nước và ngành Quân đội, Công an cũng đã chú trọng phát triển TDTT trong lực lượng vũ trang đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; phát huy vai trò của lực lượng vũ trang trong việc phát triển TDTT của nhân dân trên từng địa bàn, nhất là ở vùng biên giới, vùng cao, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đối với thể thao thành tích cao, trong thời gian qua cũng có sự tiến bộ vượt bậc ở hầu khắp các đấu trường thể thao quốc tế. Với sân chơi khu vực Đông Nam Á, trải qua 18 kỳ tranh tài, thành tích của chúng ta đã không ngừng tiến bộ. Đặc biệt, Thể thao Việt Nam đã khẳng định được vị thế dẫn đầu toàn đoàn tại ba kỳ Đại hội các năm 2003, 2021, 2023.
Tại các đấu trường châu lục và thế giới (ASIAD và Olympic), thể thao Việt Nam cũng đã tạo nên những phút giây huy hoàng, làm hàng triệu trái tim cùng reo ca trong niềm vui chiến thắng khi: Hoàng Xuân Vinh đoạt HCV, HCB môn Bắn súng tại Olympic Rio 2016; VĐV trẻ Phạm Quang Huy giành HCV môn Bắn súng tại ASIAD 19 vào năm 2023. Hàng triệu con tim như vỡ òa trong niềm hạnh phúc khi đội tuyển Bóng đá Việt Nam vô địch AFF Cup, đội tuyển U23 giành ngôi á quân Giải U23 châu Á, đội tuyển bóng đá nữ giành vé dự World Cup và nhiều tấm HCV danh giá khác mà nhiều VĐV khác giành được ở khắp các đấu trường... Đó là những thành tích đáng tự hào, góp phần tô thắm thêm mốc son lịch sử của Thể thao Việt Nam trong những chặng đường hình thành và phát triển của gần 8 thập kỷ qua.
Đại diện lãnh đạo Ban tuyên giáo và dân vận trung ương, Bộ VHTTDL, Cục TDTT Việt Nam tới thăm, động viên BHL đội tuyển Bắn súng Quốc gia
Trải qua những chặng đường phát triển, theo bà sự kiện nào đã đánh dấu bước ngoặt phát triển vươn tầm của thể thao Việt Nam?
Theo tôi, có lẽ thành công của SEA Games 22 diễn ra vào năm 2003 là sự trọn vẹn đối với thể thao Việt Nam, khi bầu không khí sôi nổi ngay từ những khâu chuẩn bị. Nhiều bộ, ngành, địa phương tham gia, đầu tư mạnh mẽ và đồng bộ về cơ sở vật chất tại các địa phương liên quan đến việc đăng cai các môn thi đấu, các hoạt động thu hút, kêu gọi các tầng lớp nhân dân tham gia như sáng tác bài hát, thiết kế logo, linh vật của Đại hội…
Từ sân chính Mỹ Đình ở Hà Nội cho đến các nhà thi đấu vệ tinh, ở đâu cũng chật cứng khán giả. Động lực từ cổ động viên nhà đã thúc đẩy tinh thần thi đấu của các vận động viên để đoàn thể thao Việt Nam đạt được thành tích tốt nhất trong lịch sử các kỳ SEA Games khi giành được 158 Huy chương Vàng, gần gấp đôi so với đoàn xếp thứ hai là Thái Lan...
Theo các chuyên gia, đây chính là thời điểm đánh dấu bước ngoặt của thể thao Việt Nam để từ đó, khẳng định vị thế ở đấu trường khu vực, khi luôn có mặt trong Top 3 ở các kỳ SEA Games sau và gần đây nhất là đứng vị trí Nhất toàn đoàn tại 2 kỳ SEA Games liên tiếp 31 và 32 (đặc biệt là kỳ SEA Games 32 đoàn Thể thao Việt Nam đã tạo dấu mốc lịch sử khi lần đầu tiên đứng đầu bảng tổng sắp huy chương khi thi đấu tại nước ngoài).
Để có những bước tiến mạnh mẽ của Thể thao Việt Nam như ngày hôm nay, hẳn sẽ có những khó khăn mà ngành đã phải đối mặt, vậy bà có thể cho biết đôi nét về những khó khăn đó?
Thực tế cho thấy từ nhiều năm qua về cơ bản cơ sở vật chất đầu tư cho thể thao đỉnh cao chưa nhiều, chủ yếu vẫn tận dụng lại các hạng mục công trình xây dựng từ thời điểm SEA Games 22. Đến nay, sau hơn 20 năm hoạt động và sử dụng nhiều hạng mục công trình đã xuống cấp, như sân vận động quốc gia Mỹ Đình, khu thể thao dưới nước... khó có thể đáp ứng được những yêu cầu quốc tế trong việc tổ chức các sự kiện thể thao mang tầm châu lục và thế giới.
Bên cạnh đó, hoạt động thể thao trường học (đây được xem là nền tảng để phát triển thể thao đỉnh cao) chưa thực sự phát triển mạnh mẽ, còn nhiều hạn chế. Điều nãy dẫn tới nguồn lực con người bị thiếu và yếu. Trang thiết bị tập luyện và chính sách đãi ngộ dành cho công tác đào tạo và tuyển chọn VĐV đỉnh cao còn chưa đồng bộ và hạn hẹp về nguồn kinh phí đầu tư so với nhiều quốc gia trong khu vực Đông Nam Á như: Thái Lan, Indonesia, Malaysia. Chính vì vậy, VĐV khi bước ra đấu trường lớn như ASIAD hay Olympic thì thành tích của các VĐV Việt Nam mới đang khiêm tốn ở mức tiệm cận cạnh tranh Huy chương. Có chăng thì chúng ta đặt kỳ vọng và thế mạnh ở những môn thể thao đối kháng ở hạng cân nhỏ hay ở môn Bắn súng, Bắn cung, Thể dục dụng cụ… phù hợp với thể trạng và tính cách của người Việt Nam.
Có thể nói rằng, dẫu có đối mặt với muôn vàn khó khăn, thách thức khi cơ sở vật chất, kinh phí đầu tư dù được quan tâm nhưng vẫn còn hạn hẹp, nhưng Thể thao Việt Nam đã viết lên khúc ca của bản lĩnh, ý chí, sự vươn lên và tinh thần thép của người Việt Nam tại các đấu trường quốc tế. Từ đó tạo nên các khúc tráng ca của lòng tự hào, tự tôn dân tộc.
Thể thao đỉnh cao Việt Nam tạo được nhiều thành tích ấn tượng đi vào lịch sử
Ở thời điểm hiện tại khi cả nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ, vậy ngành TDTT đã đặt ra những hướng đi nào để phát triển thế mạnh, tạo vị thế tương lai, thưa bà?
Giờ đây khi cả nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ của dân tộc, đất nước từng bước khẳng định vị thế, phấn đấu trở thành quốc gia hùng cường, thịnh vượng, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.
Bối cảnh mới sẽ đặt ra yêu cầu cao đối với ngành để không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ nâng cao sức khỏe, thể lực cho nhân dân mà còn góp phần vào công cuộc hiện đại hóa, hội nhập sâu rộng của đất nước.
Theo đó, ngành TDTT Việt Nam đã luôn chủ động, sáng tạo trong việc quản lý, xây dựng các chiến lược phát triển phù hợp với vận mệnh mới. Tháng 10/2024, Chính phủ đã phê duyệt "Chiến lược phát triển TDTT Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" - đây là kim chỉ nam trong việc định hướng phát triển Thể thao Việt Nam trong tương lai. Sau khi Chiến lược phát triển TDTT đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được phê duyệt, có rất nhiều chương trình, đề án đang được triển khai để hiện thực hóa các mục tiêu.
Trong năm 2025, "Chương trình phát triển các môn thể thao trọng điểm chuẩn bị tham dự các kỳ Olympic, ASIAD giai đoạn 2026 - 2046" sẽ được hoàn thành. Cụ thể, Chương trình đưa ra 9 nhiệm vụ, giải pháp ở các mảng, trong đó có thể thao thành tích cao. Theo đó, Cục TDTT cũng thống nhất chọn 17 môn thể thao đầu tư trọng điểm từ năm 2025.
Trong giai đoạn từ 2025 - 2045, thể thao Việt Nam sẽ trải qua 5 kỳ Olympic, 6 kỳ Asiad và 11 kỳ SEA Games, ngành TDTT phải đầu tư từng đối tượng phù hợp, nhóm môn trọng điểm để hiện thực hóa khát vọng nâng tầm thành tích tại các đấu trường Asiad, Olympic. Riêng năm 2025, Thể thao Việt Nam sẽ tham dự 3 đại hội thể thao quốc tế lớn là SEA Games 33, Đại hội thể thao trẻ châu Á và Đại hội thể thao mùa Đông châu Á.
Cùng với đó, các môn thể thao truyền thống đã gắn bó với đời sống, lao động của đồng bào các dân tộc là nét văn hóa luôn được gìn giữ, bảo tồn và phát huy trong nhiều giai đoạn phát triển. Đây cũng là điểm tựa quan trọng để thúc đẩy phong trào TDTT của mỗi địa phương.
Để cụ thể hóa những mục tiêu đặt ra, chắc chắn đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và những người làm công tác TDTT trên cả nước phải không ngừng học tập, nâng cao trình độ, rèn luyện bản lĩnh chính trị, tiếp thu tinh hoa của thế giới, tận dụng khoa học công nghệ. Đồng thời phát huy tinh thần nêu gương trong việc rèn luyện thể thao nâng cao sức khỏe, xứng đáng trở thành những “bông hoa đẹp trong vườn hoa việc tốt”, hướng tới mục tiêu chung là xây dựng đất nước hùng cường, phồn vinh và hạnh phúc.
N.Hương thực hiện, Ảnh: V.Duy, CTV