Công tác tuyển chọn và đào tạo VĐV của Hà Giang được thực hiện như thế nào, thưa ông?
Những năm qua, công tác TDTT Hà Giang đã, đang ngày càng có nhiều khởi sắc. Phong trào TDTT quần chúng phát triển rộng khắp. Các hoạt động tập luyện và thi đấu thể thao luôn thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt, thể thao thành tích cao cũng đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều VĐV của tỉnh thi đấu các giải thể thao quốc gia và quốc tế giành thành tích cao, qua đó góp phần nâng cao vị thế của thể thao Hà Giang trên bản đồ thể thao quốc gia.
Năm 2024, các VĐV của Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh tham gia thi đấu 20 giải quốc gia, đạt 54 huy chương các loại, trong đó 6 HCV, 10 HCB và 38 HCĐ. Đầu năm 2025, đội tuyển Muay tham gia giải vô địch các CLB quốc gia giành 01 HCV, 01 HCB và 01 HCĐ. Trung tâm có 44 VĐV đạt cấp 1 quốc gia, 18 VĐV cấp Kiện tướng. Hiện nay, Trung tâm có 4 VĐV tập trung các đội tuyển quốc gia, gồm các môn: Pencak Silat, Muay Thái và Bóng ném. Trong đó, VĐV môn Bóng ném tham gia đội tuyển quốc gia và đạt HCV Đông Nam Á.
Để có được những thành công đó, công tác tuyển chọn, tìm kiếm tài năng và công tác đào tạo VĐV được đặc biệt quan tâm. Đây được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng, đóng vai trò then chốt đối với sự phát triển về Thể thao thành tích cao của Hà Giang.
Cụ thể, công tác tuyển chọn VĐV thể thao thành tích cao của Hà Giang được thực hiện thường xuyên. Định kỳ 6 tháng một lần, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh cử các huấn luyện viên trực tiếp đi xuống các xã, trường học của 11 huyện trên địa bàn tỉnh tìm kiếm các cháu có năng khiếu, và đảm bảo các yếu tố như chiều cao, cân nặng… dựa trên quan sát, kinh nghiệm của HLV. Các cháu được tuyển chọn sẽ tập trung sơ tuyển tại Nhà Thi đấu tỉnh và được kiểm tra các bài test về chuyên môn. Quá trình kiểm tra được thực hiện nghiêm ngặt, cháu nào đạt yêu cầu sẽ được triệu tập vào các đội tuyển của tỉnh.
Bên cạnh việc duy trì việc đi xuống cơ sở, việc tìm kiếm các tài năng thể thao được thực hiện qua các lớp nghiệp dư tại cơ sở và lựa chọn các cháu có thành tích tốt qua các giải thi đấu thể thao học sinh, các kỳ Hội khỏe Phù Đổng…
Các VĐV sau khi được tuyển chọn sẽ được đào tạo, huấn luyện tại Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh. Tham gia công tác huấn luyện đều là những cán bộ, HLV có trình độ cũng như kinh nghiệm dày dặn. Trong số đó, có những HLV nguyên là các VĐV có thành tích cao tại các giải quốc gia, quốc tế nên có nhiều thuận lợi trong công tác huấn luyện đào tạo.
Theo ông, khó khăn lớn nhất trong quá trình tuyển chọn và huấn luyện VĐV thành tích cao của Hà Giang hiện nay là gì?
Có thể khẳng định rằng quá trình tổ chức tuyển chọn và đào tạo VĐV trẻ đóng vai trò quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển của thể thao thành tích cao đối với mỗi địa phương, trong đó Hà Giang cũng không ngoại lệ. Nếu công tác này được thực hiện tốt ở các khâu, sẽ giúp thể thao thành tích cao của tỉnh có được lực lượng kế cận đảm bảo bổ sung kịp thời cho tuyến; đồng thời đây cũng là tiền đề vững chắc cho giai đoạn huấn luyện nâng cao.
Thực tế hiện nay, việc tuyển chọn VĐV thành tích cao của tỉnh gặp khá nhiều khó khăn. Trong đó, khó khăn lớn nhất chính là máy móc, trang thiết bị chuyên môn phục vụ cho công tác tuyển chọn chưa có; bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, HLV có trình độ chuyên môn cao còn thiếu và yếu. Bởi vậy, công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV trẻ của tỉnh hiện vẫn chỉ được thực hiện theo cách truyền thống (chủ yếu dựa vào kinh nghiệm tuyển chọn ban đầu của HLV như: quan sát, đo thể hình, dự đoán khả năng phát triển chiều cao thông qua chiều cao của bố, mẹ... chứ không có các phương tiện, máy móc hỗ trợ).
Ngoài ra, hiện nay do các gia đình ít con, kinh tế ngày càng được nâng cao, nên nhiều gia đình định hướng, đầu tư cho con theo học văn hóa, học nghề. Hơn nữa, do thể thao có tuổi nghề ngắn nên chưa thu hút được các tài năng… Đó là những lý do cơ bản khiến cho việc tìm kiếm, tuyển chọn tài năng thể thao của tỉnh gặp nhiều khó khăn.
Vậy trong thời gian tới, mục tiêu cụ thể về số lượng và chất lượng VĐV của ngành thể thao Hà Giang là gì, thưa ông?
Trong bối cảnh hội nhập và phát triển, dưới sự chỉ đạo của tỉnh ủy, Sở VHTTDL, Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh đã, đang thực hiện đổi mới và hoàn thiện hệ thống tuyển chọn, đào tạo tài năng thể thao, gắn kết đào tạo các tuyến, các lớp kế cận. Đây cũng là mục tiêu quan trọng nhằm thúc đẩy thể thao thành tích cao của tỉnh ngày càng phát triển.
Để thực hiện mục tiêu này, thời gian qua, chúng tôi đã phối hợp với đơn vị địa phương, thống nhất quản lý phát triển thể thao thành tích cao theo hướng tiên tiến, bền vững, phù hợp với đặc điểm, điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh; đồng thời, chú trọng việc nâng cao thành tích thi đấu của các VĐV ở những môn thể thao thế mạnh của địa phương.
Số lượng VĐV đang được đào tạo tại Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao tỉnh trung bình từ 100-120 VĐV của 9 môn thể thao thế mạnh đó là: Wushu, Muay, Kickboxing, Vovinam, Pencak Silat, Bóng ném, Bắn cung, Đua thuyền và Điền kinh… Dù còn nhiều khó khăn, nhưng VĐV các đội tuyển của tỉnh luôn được quan tâm, tạo mọi điều kiện về trang thiết bị tập luyện, nơi ăn, ở, chế độ dinh dưỡng cũng như được tạo điều kiện tham gia tập huấn tại các tỉnh bạn như: Thái Nguyên, Bắc Ninh, Thanh Hóa,…
Kết luận 70-KL/TW về phát triển TDTT trong giai đoạn mới đã đặt ra yêu cầu “nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng vận động viên, huấn luyện viên...”. Vậy, theo ông, Trung tâm Huấn luyện và thi đấu Thể thao tỉnh Hà Giang sẽ làm gì để hiện thực hóa yêu cầu, nhiệm vụ này?
Thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong kết luận 70-KL/TW về phát triển TDTT trong giai đoạn mới, trong đó đặc biệt là để phát triển Thể thao thành tích cao, thể thao chuyên nghiệp, thì việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng VĐV, HLV là tất yếu. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, để có được sự đầu tư về máy móc, trang thiết bị hiện đại vào công tác tuyển chọn cũng như huấn luyện, đào tạo VĐV thể thao thành tích cao đối với Hà Giang đang là vấn đề rất khó có thể thực hiện được ở thời điểm này. Bởi, kinh phí đầu tư cho máy móc, trang thiết bị rất lớn, chưa kể cần phải có đội ngũ cán bộ có trình độ, chuyên môn cao để vận hành được các thiết bị, máy móc này. Cả hai yếu tố này Hà Giang chưa đáp ứng được.
Căn cứ vào điều kiện thực tiễn của Hà Giang, trước mắt chúng tôi đã đề ra những giải pháp cụ thể. Trong đó, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng hoàn thiện cơ chế, chính sách tuyển chọn, đào tạo bồi dưỡng tài năng thể thao thành tích cao; nâng cao năng lực đội ngũ HLV, rà soát, xây dựng kế hoạch tuyển chọn, đào tạo, huấn luyện phù hợp với đặc thù từng môn thể thao. Từng bước đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất - kỹ thuật và trang thiết bị, phương tiện, dụng cụ thiết yếu đảm bảo phục vụ đào tạo, huấn luyện và thi đấu thể thao thành tích cao. Ngoài ra, cần đẩy mạnh hợp tác trong nghiên cứu khoa học trong đào tạo, phát tiển tài năng thể thao thành tích cao. Mới đây, Hà Giang đã hợp tác với Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT TP Hồ Chí Minh (một trong những đơn vị hàng đầu cả nước trong việc đào tạo và phát triển tài năng thể thao) để học tập, chia sẻ kinh nghiệm về công tác ứng dụng khoa học trong tuyển chọn và giám định huấn luyện VĐV.
Bên cạnh đó, từng bước nâng cao chế độ cho HLV, VĐV trong tập luyện và thi đấu. Trung tâm cũng đã đề xuất UBND tỉnh Hà Giang ban hành những chính sách đãi ngộ phù hợp đối với các HLV, VĐV tài năng, giúp họ yên tâm tập luyện và cống hiến cho thể thao tỉnh nhà.
Hàng năm, lựa chọn, cử các VĐV nòng cốt đi tập huấn, thi đấu các giải quốc gia và quốc tế; tạo môi trường cho các VĐV cọ xát, từ đó nâng cao trình độ, tiếp tục gắn bó với ngành thể thao và mang thành tích về cho tỉnh.
Song song với các nhiệm vụ, giải pháp trên, chúng tôi sẽ từng bước nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khoẻ đối với VĐV, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ công tác quản lý, đào tạo huấn luyện, công tác tuyển chọn, đào tạo VĐV thành tích cao...
Với sự chủ động, tích cực và cùng với những giải pháp phù hợp, chúng tôi cũng tin tưởng và hy vọng thể thao thành tích cao của Hà Giang hứa hẹn sẽ có nhiều khởi sắc và ngày càng phát triển, đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong công tác phát triển TDTT trong giai đoạn mới.
Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
Việt Dũng (thực hiện)