Thể thao là công cụ ngoại giao hiệu quả
Thể thao đã từ lâu được coi là một công cụ ngoại giao hiệu quả, giúp các quốc gia xây dựng mối quan hệ, giảm bớt căng thẳng và tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau. Một trong những ví dụ điển hình nhất về ngoại giao thể thao là mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc thông qua môn bóng bàn vào những năm 1970. Khi chính trị giữa hai nước trở nên căng thẳng, đội tuyển bóng bàn Mỹ đã tham gia vào các sự kiện thể thao tại Trung Quốc, tạo cơ hội cho các nhà lãnh đạo hai bên ngồi lại với nhau. Đây là một minh chứng cho thấy thể thao có thể vượt qua những rào cản chính trị và tạo ra những cơ hội hợp tác.
Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Trong lịch sử, Việt Nam đã tham gia nhiều sự kiện thể thao quốc tế, như Olympic hay các giải vô địch thế giới, để nâng cao hình ảnh quốc gia và khẳng định vị trí trên bản đồ thể thao toàn cầu. Đặc biệt, trong những năm gần đây, Việt Nam đã cử nhiều đoàn thể thao tham dự các giải đấu quốc tế, không chỉ để thi đấu mà còn để xây dựng mối quan hệ hữu nghị với các quốc gia khác.
Hợp tác quốc tế trong thể thao
Việt Nam đã thiết lập mối quan hệ hợp tác với nhiều quốc gia thông qua thể thao. Một ví dụ cụ thể là việc hợp tác với Hungary trong lĩnh vực bơi lội. Hungary được biết đến là một trong những quốc gia có nền thể thao bơi lội phát triển hàng đầu thế giới. Việt Nam đã ký kết các thỏa thuận hợp tác với Hungary để nâng cao chất lượng đào tạo vận động viên bơi lội. Sự hợp tác này không chỉ giúp Việt Nam cải thiện thành tích thể thao mà còn mở ra cơ hội giao lưu văn hóa, kinh tế giữa hai quốc gia.
Thể thao kiến tạo hòa bình
Ngoài việc xây dựng mối quan hệ ngoại giao, thể thao cũng đóng góp vào sự hòa bình thế giới. Thể thao giúp tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi mà con người có thể tham gia mà không phân biệt chủng tộc, giới tính hay nguồn gốc dân tộc. Các giải đấu thể thao quốc tế thường được tổ chức trong không khí thân thiện và hòa bình, khuyến khích sự đoàn kết giữa các quốc gia. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhiều nước đang đối mặt với xung đột và căng thẳng.
Thể thao phát triển xã hội
Thể thao không chỉ là một công cụ ngoại giao mà còn là một yếu tố quan trọng trong phát triển xã hội. Hoạt động thể thao góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng, tạo điều kiện cho mọi người tham gia và phát triển kỹ năng sống. Các hoạt động thể thao còn thúc đẩy tinh thần đồng đội và gắn kết cộng đồng.
Thúc đẩy sức khỏe cộng đồng
Một trong những lợi ích lớn nhất của thể thao là cải thiện sức khỏe cộng đồng. Những hoạt động thể chất như chạy bộ, bơi lội hay yoga không chỉ giúp người dân nâng cao sức khỏe mà còn giúp họ giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng. Điều này càng trở nên quan trọng trong bối cảnh xã hội hiện đại, nơi mà áp lực công việc và cuộc sống ngày càng gia tăng.
Kết nối cộng đồng
Thể thao còn là một phương tiện tuyệt vời để kết nối cộng đồng. Các giải chạy marathon, các giải bóng đá hay các sự kiện thể thao khác thường thu hút đông đảo người tham gia, từ đó tạo ra không gian giao lưu và kết nối giữa các cá nhân và nhóm cộng đồng. Ví dụ, các giải marathon ở Việt Nam không chỉ thu hút người tham gia mà còn thu hút du khách đến cổ vũ, tạo nên bầu không khí sôi động và thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.
Giải quyết vấn đề xã hội
Thể thao cũng có thể được sử dụng như một công cụ để giải quyết các vấn đề xã hội. Chẳng hạn, thể thao có thể giúp xóa bỏ các định kiến về giới tính và tạo ra cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người. Trong các giải đấu thể thao phong trào, mọi người đều có thể tham gia mà không phân biệt giới tính hay độ tuổi, tạo ra không gian bình đẳng và khuyến khích sự tham gia của tất cả mọi người.
Thực tiễn ở Việt Nam
Tại Việt Nam, thể thao đã có những đóng góp đáng kể vào phát triển kinh tế và xã hội. Các sự kiện thể thao lớn, chẳng hạn như giải chạy marathon, đã thu hút hàng ngàn người tham gia và hàng triệu du khách đến thăm. Những sự kiện này không chỉ giúp quảng bá hình ảnh của địa phương mà còn góp phần phát triển kinh tế thông qua việc tăng doanh thu cho các ngành dịch vụ như khách sạn, nhà hàng và du lịch.
Tăng trưởng kinh tế qua thể thao
Thể thao đã trở thành một ngành kinh tế quan trọng tại Việt Nam. Các giải thể thao không chỉ tạo ra doanh thu cho địa phương mà còn tạo ra hàng nghìn việc làm cho người dân. Mỗi năm, có hàng chục sự kiện thể thao được tổ chức, mang lại lợi nhuận hàng tỷ đồng cho các địa phương. Các nhà đầu tư cũng ngày càng chú trọng vào việc tài trợ cho các sự kiện thể thao, từ đó tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh mới.
Xây dựng thương hiệu địa phương
Các sự kiện thể thao cũng giúp xây dựng thương hiệu cho các địa điểm du lịch. Khi một địa phương tổ chức một sự kiện thể thao lớn, nó không chỉ thu hút sự chú ý của người dân mà còn của truyền thông và du khách quốc tế. Điều này giúp quảng bá hình ảnh của địa phương và thu hút đầu tư vào ngành du lịch. Ví dụ, các giải marathon ở Sa Pa hay Mộc Châu đã giúp khu vực này nổi bật hơn trong bản đồ du lịch, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước.
Tóm lại, thể thao đóng vai trò rất quan trọng trong ngoại giao và phát triển xã hội. Qua thể thao, các quốc gia có thể xây dựng mối quan hệ hòa bình và hợp tác, trong khi cộng đồng có thể gắn kết và phát triển sức khỏe. Tại Việt Nam, thể thao không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn là một công cụ mạnh mẽ để phát triển kinh tế và xã hội. Với sự gia tăng của các sự kiện thể thao lớn và sự quan tâm từ chính phủ, thể thao chắc chắn sẽ tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
Công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của thể thao Việt Nam, mang lại nhiều lợi ích thiết thực trên các phương diện như: nâng cao thành tích thi đấu, học hỏi kinh nghiệm, quảng bá hình ảnh đất nước, và tăng cường mối quan hệ quốc tế. Một số khía cạnh cụ thể của sự đóng góp này bao gồm:
Trao đổi kinh nghiệm và học hỏi kỹ thuật
Hợp tác với các quốc gia có nền thể thao phát triển giúp Việt Nam tiếp cận những kỹ thuật tiên tiến, chiến thuật hiện đại và chương trình huấn luyện khoa học. Thông qua các khóa đào tạo, hội thảo quốc tế, và giao lưu văn hóa thể thao, các vận động viên, huấn luyện viên, và quản lý thể thao có cơ hội nâng cao trình độ chuyên môn.
Cơ hội tham gia các giải đấu quốc tế
Việc tham gia các giải đấu khu vực và quốc tế như SEA Games, Asian Games, Thế vận hội Olympic không chỉ giúp các vận động viên cọ xát mà còn tích lũy kinh nghiệm quý báu. Các giải đấu quốc tế là nơi khẳng định vị thế của thể thao Việt Nam trên trường quốc tế, đồng thời tạo động lực để các vận động viên vươn lên đẳng cấp cao hơn.
Thu hút đầu tư và nguồn lực quốc tế
Đối ngoại hiệu quả giúp thu hút các nguồn đầu tư từ nước ngoài, bao gồm tài trợ tài chính, trang thiết bị hiện đại, và sự hỗ trợ trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng thể thao. Các chương trình hợp tác quốc tế giúp đưa chuyên gia thể thao nước ngoài đến Việt Nam và ngược lại, mở rộng mạng lưới hợp tác đa chiều.
Quảng bá hình ảnh đất nước
Thể thao không chỉ là một lĩnh vực cạnh tranh mà còn là phương tiện quảng bá văn hóa, con người và đất nước Việt Nam với bạn bè quốc tế. Các sự kiện thể thao quốc tế lớn tổ chức tại Việt Nam, như Asian Indoor Games (Đại hội thể thao châu Á trong nhà) năm 2009, Asian Beach Games (Đại hội thể thao bãi biển châu Á) năm 2016 hay SEA Games 31 (2021), là cơ hội để xây dựng hình ảnh một đất nước năng động, phát triển và thân thiện.
Gắn kết và củng cố quan hệ quốc tế
Thể thao đóng vai trò như một cầu nối ngoại giao, góp phần tăng cường tình hữu nghị giữa Việt Nam và các quốc gia khác.
Các hoạt động giao lưu thể thao quốc tế, đặc biệt là trong các sự kiện thể thao đa phương, thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau và hợp tác lâu dài.
Phát triển thể thao cộng đồng và chuyên nghiệp
Nhờ học hỏi các mô hình phát triển thể thao từ các nước tiên tiến, Việt Nam có thể cải thiện công tác quản lý, phát triển thể thao học đường, cộng đồng và chuyên nghiệp.
Nhìn chung, công tác đối ngoại và hợp tác quốc tế là một chiến lược quan trọng giúp Việt Nam không chỉ nâng cao thành tích thể thao mà còn góp phần phát triển xã hội, kinh tế và ngoại giao một cách toàn diện.
Nâng cao vai trò và vị thế của thể thao Việt Nam trong khối ASEAN
Trong thời gian qua, Cộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN đã tập trung nhiều vào các hoạt động thể thao, kết nối văn hóa, giáo dục mà qua đó các giá trị và bản sắc chung của khu vực được truyền tải tới người dân ASEAN một cách sâu sắc, góp phần tăng cường nhận thức và thấu hiểu chung trong cộng đồng ASEAN. Việt Nam đã và luôn luôn đóng góp một cách tích cực nhất vào sự phát triển của một ASEAN thịnh vượng thông qua các hoạt động hợp tác, hội nhập khu vực và quốc tế, từng bước vươn lên đóng vai trò chủ đạo, dẫn dắt trong các vấn đề của khối.
Năm 2011, với sáng kiến của Malaysia, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về Thể thao (AMMS) và Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN về Thể thao (SOMS) lần đầu tiên được tổ chức tại Indonesia đã thống nhất AMMS sẽ họp với chu kỳ 2 năm 1 lần và hàng năm đối với SOMS. Tại các phiên họp AMMS và SOMS, Hội nghị cũng đưa ra thảo luận một số chủ đề như: Phát triển thể thao chuyên nghiệp và thể thao du lịch như một ngành kinh tế; bình đẳng giới trong thể thao; bảo tồn và phát huy các môn thể thao truyền thống; tiến tới thành lập Quỹ ASEAN về Thể thao. Sự kiện này không chỉ là nơi để các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, mà còn là cầu nối để thúc đẩy hợp tác, nâng cao vị thế của thể thao trong khu vực.
Năm 2023 tại Chiang Mai, Thái Lan đã diễn ra Hội nghị Quan chức cấp cao lần thứ 14 (SOMS-14) từ 28/8-1/9/2023, tại lễ bế mạc, trong không khí ấn tượng, tràn đầy tình hữu nghị của Cộng đồng ASEAN, Bộ trưởng Bộ Du lịch và Thể thao Thái Lan Phiphat Ratcharkitpracarn đã long trọng tổ chức Lễ chuyển giao vai trò Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Thể thao ASEAN cho Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam đề xuất thêm các sáng kiến, qua đó thể hiện vai trò là nước chủ nhà và nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, góp phần đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thể thao.
Trong giai đoạn 2021 -2025, kế hoạch hành động của thể thao của ASEAN gồm:
- Dự án nghiên cứu thúc đẩy và bảo tồn trò chơi và môn thể thao truyền thống: Cơ hội, Thách thức và Chiến lược (Campuchia)
- Nghiên cứu tính khả thi về việc thành lập Trung tâm Thể thao thành tích cao (Malaysia)
- Phiên họp lần thứ nhất của Nhóm chuyên môn (1st TWG FWC Meeting) chuẩn bị cho việc vận động cùng đăng cai FIFA World Cup 2034 của ASEAN (Thái Lan)
- Chỉ số thể chất ASEAN (APFI) (Thái Lan)
- Lồng ghép thể thao với phòng chống tội phạm Thanh niên và xây dựng khả năng phục hồi trong xã hội (Thái Lan): - Đại hội Thể thao trường học Thái Lan (Thái Lan)
- Đại hội học sinh sinh viên ASEAN (Việt Nam)
- Khu Thể thao ASEAN (Ban Thư ký ASEAN) - ASEAN-China, Trao đổi và phục hồi các trò chơi và các môn Thể thao truyền thống như một di sản văn hóa phi vật thể (Ban Thư ký ASEAN)
- Bóng đá ASEAN vì các mục tiêu phát triển bền vững (Football4SDGs)
- Kích hoạt Tuyên bố ASEAN về tận dụng vai trò của thể thao trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) (Ban Thư ký ASEAN)
Với ưu tiên hàng đầu hiện nay tập trung vào xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN vững mạnh, thống nhất và gắn kết; Việt Nam cam kết phối hợp chặt chẽ với các quốc gia thành viên và Ban Thư ký ASEAN trong quá trình triển khai các hoạt động hợp tác nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của ASEAN, thúc đẩy tăng cường và phát triển nền thể thao khu vực. Bên cạnh đó, việc tổ chức các hoạt động thể thao mang tính phong trào không chỉ góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng mà còn là cầu nối tuyệt vời để tăng cường tình đoàn kết và giao lưu văn hóa giữa các quốc gia ASEAN.
Việt Nam là một thành viên tích cực và có uy tín cao trong khối ASEAN, hợp tác ASEAN về thể thao là một trong những lĩnh vực hợp tác quan trọng nhất của trụ cột Cộng đồng Văn hóa - Xã hội.
Trong quá trình hình thành và phát triển, các hoạt động hợp tác, giao lưu, thi đấu thể thao của khối ASEAN không chỉ nhằm mục đích nâng cao sức khỏe, tầm vóc con người mà còn góp phần to lớn trong việc xóa nhòa những khác biệt về tôn giáo và dân tộc. Thể thao vượt qua mọi giới hạn về tuổi tác, giới tính, từng bước mang tới sự công bằng trong mọi lĩnh vực và xây dựng một cộng đồng Asean ngày càng đoàn kết, phát triển và bền vững.
Với vai trò là nước chủ nhà của Hội nghị Quan chức cấp cao Đông Nam Á 16 (SOMS 16), đặc biệt là vai trò Chủ tịch Hội nghị Bộ trưởng Thể thao ASEAN lần thứ 8 (AMMS 8), Việt nam chắc chắn sẽ tiếp tục thể hiện được khả năng điều phối, dẫn dắt để tất cả các nước thành viên có thể nắm bắt được cơ hội, phát huy nội lực, vượt qua được mọi rào cản và thách thức. Đây cũng là một cơ hội lớn để vị thế và uy tín của thể thao Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng lớn mạnh.
LÊ THỊ HOÀNG YẾN (Phó Cục trưởng Cục TDTT)