Bữa ăn học đường cần được chú trọng hơn nữa (Ảnh: NG)
Bên cạnh đó, tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em cũng ngày càng gia tăng đặc biệt ở các khu vực đô thị. Suy dinh dưỡng và thừa cân, béo phì thường gặp ở trẻ em lứa tuổi tiểu học. Xây dựng bữa ăn hợp lý và chương trình hoạt động tăng cường thể lực phù hợp cho các em chính là một giải pháp rất hiệu quả để giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng, thể chất và trí tuệ của trẻ em - những thế hệ tương lai của đất nước.
Về bữa ăn học đường
40 thực đơn / 1 trường can thiệp được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn dinh dưỡng của bữa ăn học đường cho trẻ, giá thành, nguồn thực phẩm và thói quen ẩm thực của địa phương theo các tiêu chí sau:
Tiêu chuẩn bữa ăn học đường cho trẻ mầm non (36-72 tháng): Nhu cầu khuyến nghị năng lượng của 01 trẻ trong 01 ngày là:1230- 1330kcal. Nhu cầu khuyến nghị năng lượng tại trường của 01 trẻ trong 01 ngày chiếm 50-55% nhu cầu cả ngày, tương đương 665-676 kcal; Số bữa ăn cho trẻ tại cơ sở giáo dục mầm non: 1 bữa chính và 1 bữa phụ.
Năng lượng phân phối cho các bữa ăn: Bữa chính buổi trưa cung cấp từ 30% đến 35% năng lượng cả ngày. Bữa phụ cung cấp từ 15% đến 25% năng lượng cả ngày. Tỷ lệ các chất cung cấp năng lượng theo cơ cấu: Chất đạm (Protein) cung cấp khoảng 13-20% năng lượng khẩu phần; Chất béo (Lipid) cung cấp khoảng 25-35% năng lượng khấu phần;Chất đường bột (Glucid) cung cấp khoảng 52-60% năng lượng khẩu phần.
Khung thực đơn được xây dựng cho từng trường can thiệp dựa theo thói quen ẩm thực và nguồn thực phẩm sẵn có của từng địa phương. Thực đơn được tính toán định lượng thực phẩm cho từng món ăn, của từng bữa ăn và có chương trình tập huấn nấu thử trước khi đưa vào áp dụng tại trường và được điều chỉnh 02 lần sau khi triển khai tại trường dựa trên phản hồi và đánh giá trực tiếp khi áp dụng tại trường để lựa chọn được các món ăn yêu thích, phù hợp với học sinh và đáp ứng được tiêu chuẩn khoa học dinh dưỡng.
Tính toán mức chi phí thực đơn tùy theo giá thành của từng địa phương và đề xuất phương án hỗ trợ thêm kinh phí cho bữa ăn của học sinh từ nguồn xã hội hóa.
Về hoạt động thể lực
Mô hình điểm tăng cường hoạt động thể lực phù hợp nâng cao sức khỏe, tầm vóc học sinh gồm: 130 bài tập vận động với dụng cụ (bài khởi động, bài tập mắt, bài tập cổ, bài tập tay vai, bài tập hông lườn, bài tập chân, bài tập với bục, bài tập với thảm, bài tập với con lăn, bài tập với dây chun, bài tập toàn thân, bài tập với xà đơn - khung sắt, bài tập với bóng); 12 động tác chào mặt trời; 20 tư thế Yoga cơ bản; 60 trò chơi vận động được biên soạn trong tiến trình biểu tập luyện; 315 giáo án chi tiết cho từng lứa tuổi.
Bài tập/ trò chơi và các thế Yoga được xây dựng đơn giản, đa dạng, phong phú mới lạ cơ bản là “chơi vận động”; trẻ em vận động cơ thể một cách sôi động và phóng khoáng tự do, là “vui chơi” để trẻ em cảm nhận được sự thích thú và thoải mái. Nội dung được tích hợp với chương trình giáo dục ngoại khóa phù hợp với nhu cầu, sở thích được vui chơi, vận động, đặc điểm tâm sinh lý, phát triển thể chất của lứa tuổi và điều kiện thực tiễn diễn ra tại nà trường qua đó giúp học sinh tăng cường vận động nâng cao sức khỏe, thể lực, tầm vóc và phòng bệnh tật. Bên cạnh đó còn giúp học sinh hình thành các vận động cơ bản của cơ thể cũng như các vận động là nền tảng của các loại vận động, vận dụng trong sinh hoạt hằng ngày. Bước đầu hình thành thói quen rèn luyện và giữ gìn sức khỏe.
Nội dung các bài tập với dụng cụ, một số động tác tư thế Yoga cơ bản và trò chơi vận động được tích hợp với hoạt động của trẻ trong chế độ sinh hoạt của trẻ mầm non: Chơi vận động với dụng cụ thể phát triển cơ thể vào buổi sáng với hoạt động chơi ngoài trời và trò chơi vào buổi chiều với hoạt động chơi, hoạt động theo ý thích.
Bên cạnh đó để Mô hình điểm “Bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh và sinh viên Việt Nam” đạt hiệu quả, công tác giáo dục cũng cần được chú trọng.
Việc xây dựng chương trình tập huấn cho giáo viên mầm non phải dựa trên cơ sở đánh giá kiến thức và thực hành dinh dưỡng của giáo viên. Giáo viên mầm non thực hiện giáo dục dinh dưỡng cho học sinh thông qua việc giới thiệu tên món ăn và các thực phẩm thông qua bữa ăn cũng như các chương trình học hàng ngày.
Xây dựng tài liệu tập huấn cho giáo viên mầm non về kiến thức, phương pháp giảng dạy các bài tập vận động với dụng cụ, trò chơi vận động và các tư thế Yoga cơ bản. Giáo viên mầm non thực hiện GDTC cho học sinh thông qua việc giới thiệu các trò chơi, môn thể thao, các sự kiện thể thao, nhân vật thể thao thông qua các bài giảng về nhân vật lịch sử, các giờ học ngoài trời, các giờ học GDTC./.
Ngô Giang