Hoạt động tăng cường thể lực cho trẻ cần được quan tâm, chú trọng (Ảnh: NG)
Do thiếu vận động thể lực nên tố chất thể lực, sức bền, sức mạnh của thanh niên Việt Nam được xếp mức kém so với chuẩn. Để giúp học sinh tăng cường khả năng vận động nâng cao sức khỏe, thể lực, Mô hình điểm sử dụng những bài tập với dụng cụ, các tư thế yoga cơ bản hoàn toàn mới lạ không có trong nội dung chương trình tập luyện trước đây tạo hứng thú cho học sinh tích cực tham gia tập luyện. Các bài tập đơn giản dễ tập, linh hoạt có thể tập mọi lúc mọi nơi có thể tập trong giờ GDTC nội, ngoại khóa, tập tại nhà, tập cùng với bạn, với người thân, ….Qua đó giúp học sinh tăng cường các hoạt động vận động trên 60 phút/ ngày.
Mô hình điểm còn trang bị cho học sinh các trò chơi vận động. Như ta biết trò chơi vận động có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển thể lực của trẻ. Trò chơi vận động là hình thức vui chơi, nghỉ ngơi tích cực, vừa là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện, thu hút nhiều trẻ tham gia chơi và hoàn thiện kỹ năng vận động chotrẻ. Ngoài ra trò chơi vận động còn tạo điều kiện để rèn luyện tố chất và phát triển thể lực, góp phần nâng cao nhận thức, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và trí tưởng tượng. Trò chơi vận động cần thiết và thiết yếu để phát triển toàn diện cho trẻ ở lứa tuổi mầm non nên rất cần được phát triển. Trò chơi vận động thường dễ chơi, dễ hòa nhập, bất kỳ nơi đâu: trong lớp, ngoài sân, lễ hội đều có thể tổ chức trò chơi cho trẻ. Bên cạnh đó trò chơi liên quan đến vận động của cơ thể làm cho trẻ sảng khoái tinh thần vui vẻ, trẻ trở nên hoạt bát, nhanh nhẹn và tự tin hơn. Việc tổ chức trò chơi vận động là một việc cần thiết có ý nghĩ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ.
Chơi là phương tiện GDTC cho trẻ em: Chơi mang lại niềm vui chơi cho trẻ, làm cho tinh thần của trẻ được sảng khoái – một yếu tố quan trọng để phát triển thể chất cho trẻ, vì tinh thần sảng khoái, thỏa mãn sẽ làm cho thể lực được phát triển tốt hơn. Khi tham gia vào trò chơi, các cơ quan trong cơ thể được vận động một cách tích cực, thúc đẩy sự trao đổi chất, tăng cường hô hấp và tuần hoàn máu … góp phần tăng cường sức khỏe cho trẻ. Tuy nhiên, các vận động ấy phải diễn ra một cách hợp lý, mới mang lại hiệu quả giáo dục, nếu không sẽ phản tác dụng. Chẳng hạn, một vận động quá mạnh,vượt quá sức của trẻ, tư thế vận động không đúng cách … sẽ phương hại đến sự phát triển thể chất của trẻ. Vấn đề ở đây là khi lựa chọn trò chơi, cô giáo cần chú ý đến tư thế của trẻ khi chơi và nhiệm vụ chơi phải phù hợp với khả năng của trẻ. Những trò chơi phù hợp với sự phát triển của lứa tuổi sẽ góp phần phát triển và hoàn thiện các vận động cơ bản như: đi, chạy, nhảy, leo, trèo, ném, bắt và góp phần rèn luyện tố chất thể lực như: sức nhanh, sức manh, sức bền, mền dẻo và sự khéo léo.
Kết quả sau can thiệp của Mô hình điểm bữa ăn dinh dưỡng ở trên cho thấy học sinh có sự phát triển tốt về chiều cao, tỷ lệ trẻ béo phì giảm rõ rệt so với trước can thiệp khẳng định hiệu quả của việc can thiệp 40 thực đơn dinh dưỡng hợp lý và khoa học của Mô hình điểm. Tuy nhiên ngoài việc tác động hơn 40 thực đơn dinh dưỡng hợp lý học sinh còn được tăng cường các hoạt động thể lực. Như ta biết mức độ hoạt động thể chất là yếu tố quyết định quan trọng cho quá trình tạo xương. Vận động cơ bắp kích thích, đẩy mạnh quá trình chuyển hóa năng lượng, trao đổi chất, thúc đẩy tăng trưởng cơ thể, tăng cường đưa canxi vào mô xương, giúp xương dàira, vững chắc hơn. Do đó, vận động nhiều sẽ giúp cơ bắp, hệ thống dây chằng và khớp xương phát triển, kích thích sụn tăng trưởng, tạo điều kiện cho xương phát triển dài ra và chắc khỏe.
Theo UNICEF khảo sát được chia sẻ: 60% trẻ em Việt Nam tự học và sử dụng Internet thay vì chơi thể thao. Việt Nam là 1 trong 10 quốc gia lười vận động nhất thế giới, đồng thời thuộc nhóm có người béo phì tăng trưởng nhanh nhất. Sức khẻo, thể lực của thanh niên Việt Nam được xếp vào mức kém. Lười vận động là một trong những yếu tố nguy cơ gây ra TCBP. Cộng với chế độ ăn uống không lành mạnh đã đẩy tình trạng béo phì lên mức cao trong trẻ em Việt Nam hiện nay. Càng béo phì, trẻ lại càng ngại vận động và càng lười vận động lại khiến trẻ mắc nhiều bệnh lý như tim mạch, cholesterol cao, tiểu đường. Để giúp cho trẻ béo phì giảm cân thì ngoài việc có chế độ ăn dinh dưỡng hợp lý thì hoạt động vận động đóng vai trò quyết định các hoạt động vận động sẽ giúp trẻ đốt cháy năng lượng calo mà trẻ tiêu thụ, đồng thời giúp trẻ tăng cường sức khỏe, đặc biệt là xương và cơ bắp.
Qua phân tích trên cho thấy việc phát triển chiều cao tầm vóc, giảm tỷ lệ học sinh béo phì sau can thiệp ngoài yếu tố dinh dưỡng còn có các hoạt động vận động hợp lý. Dinh dưỡng và vận động là hai yếu tố có mối quan hệ hữu cơ không thể tách rời nhau trong việc phát triển thể chất, tầm vóc của học sinh. Theo các chuyên gia y tế, trong tình hình dịch bệnh Covid 19 đang diễn ra phức tạp thì “Ăn uống đủ dinh dưỡng, vận động thường xuyên giúp hệ miễn dịch khỏe, tăng đề kháng phòng dịch bệnh, được chuyên gia y tế đánh giá quan trọng như tiêm vaccine”.
Kết quả Mô hình điểm cho thấy việc ít vận động là một trong những nguyên nhân dẫn đến béo phì, đang là nguy cơ đối với trẻ em Việt Nam. Tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ thông qua các bài tập vận động, tư thế Yoga cơ bản, trò chơi vận động, đáp ứng nhu cầu, sở thích được vui chơi, vận động và điều kiện thực tiễn. Học sinh rất hào hứng, vui vẻ, thoải mãi, tích cực chủ động tham gia vì vậy đã góp phần giúp các em tăng cường vận động nâng cao sức khỏe, thể lực và tầm vóc.
Ngô Giang