Dự án khởi nguồn từ sáng kiến hợp tác song phương
Dự án Hành động ASEAN – Nhật Bản về Thể thao được Quỹ Hội nhập Nhật Bản – ASEAN (JAIF) tài trợ, nhằm tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển thể thao khu vực. Dự án được xây dựng dựa trên 04 lĩnh vực ưu tiên được thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN + Nhật Bản lần thứ nhất năm 2017, gồm: phát triển đội ngũ giáo viên và huấn luyện viên giáo dục thể chất; thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong thể thao; phát triển thể thao dành cho người khuyết tật; và phòng chống doping trong thể thao.
Phiên họp SOMS + Nhật Bản lần thứ 8
Dự án này do Trường Đại học Khoa học Thể thao Nippon (NSSU) và Trường Đại học Tsukuba của Nhật Bản cùng phối hợp thực hiện. Để chuẩn bị cho dự án, một cuộc khảo sát về nhu cầu hợp tác phát triển giáo viên giáo dục thể chất và thể thao cho người khuyết tật tại các quốc gia thành viên ASEAN đã được thực hiện. Dựa trên kết quả thu được, Chính phủ Nhật Bản đã chính thức triển khai giai đoạn thứ hai của dự án, tập trung vào việc phát triển đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất (PETE) và thể thao cho người khuyết tật (SPD). Mục tiêu cốt lõi của dự án này là nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất và thể thao cho người khuyết tật trên khắp khu vực.
Tại Hội nghị Bộ trưởng ASEAN + Nhật Bản lần thứ hai về Thể thao, diễn ra tại Manila (Philippines) tháng 10 năm 2019, các quốc gia đã thống nhất tổ chức chuỗi hội thảo chuyên đề trong khuôn khổ Dự án. Kể từ khi triển khai giai đoạn hai vào năm 2021, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các Hội thảo đã được tổ chức dưới hình thức trực tuyến trong 3 năm liên tiếp (2021, 2022, 2023). Đầu năm 2024, Hội thảo lần đầu tiên được tổ chức trực tiếp tại Campuchia.
Đầu năm 2025, Hội thảo ASEAN – Nhật Bản về phát triển đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất và thể thao cho người khuyết tật đã được tổ chức ở Việt Nam. Hội thảo có sự tham dự của đại diện Ban Thư ký ASEAN, Nhật Bản và các quốc gia thành viên. Sự kiện là một bước tiến quan trọng, thể hiện sự nỗ lực không ngừng của các bên trong việc hướng tới một cộng đồng ASEAN phát triển toàn diện, nơi thể thao đóng vai trò là phương tiện thiết yếu để phát triển văn hóa - xã hội, kết nối cộng đồng và thúc đẩy hòa bình.
Báo cáo kết quả đạt được trong công tác giáo dục thể chất và thể thao người khuyết tật trong phiên họp sáng 15/10 tại Hội nghị SOMS + Nhật Bản lần thứ 8, đại biểu đại diện của Nhật Bản cho biết: Sau hơn ba năm triển khai, dự án đã đưa ra 15 tiêu chuẩn ASEAN về: phát triển con người, hành vi vận động, khoa học bài tập, đo lường và đánh giá, lịch sử và triết lý, các thuộc tính duy nhất của người học, lý thuyết và phát triển chương trình giảng dạy, giáo dục tiếp tục, đạo đức và giao tiếp cũng như kế hoạch hành động với các mục tiêu ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Đại biểu đại diện Nhật Bản trình bày báo cáo tại Hội nghị
Các tiêu chuẩn được xây dựng nhằm xác định và thu hút các bên liên quan, có liên quan, cả trong và ngoài bối cảnh trường học, để đánh giá chính sách và dịch vụ hiện tại liên quan đến việc sắp xếp học sinh khuyết tật vào học giáo dục thể chất; thiết lập các hướng dẫn để xác định tiêu chí đầu vào, đầu ra và sắp xếp cho các dịch vụ phù hợp dành cho trẻ khuyết tật. Việc xác định điều kiện đủ để được hưởng các dịch vụ giáo dục thể chất hoặc thể thao thích ứng của trẻ phải bao gồm một phương pháp kiểm tra thích hợp để đánh giá mức độ hiện tại của trẻ và các nguồn thông tin có liên quan khác. Cuối cùng là cung cấp một loạt các lựa chọn sắp xếp cho trẻ khuyết tật ngoài giáo dục thể chất thích ứng tách biệt và hòa nhập hoàn toàn.
Để hoàn thiện được tiêu chuẩn này, mỗi quốc gia khu vực ASEAN đã xây dựng một kế hoạch hành động riêng để đặt ra các mục tiêu, lập chiến lược và theo dõi tiến độ thúc đẩy các sáng kiến phát triển công tác giáo dục thể chất và thể thao cho người khuyết tật trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Dự án mang lại hiệu quả thiết thực cho Việt Nam
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, sự hợp tác giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới đã mở ra nhiều cơ hội phát triển cho các lĩnh vực, đặc biệt là thể thao. Dự án Hành động ASEAN - Nhật Bản về Thể thao là một minh chứng rõ nét cho điều này, khi đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và nâng cao chất lượng thể thao người khuyết tật ở Việt Nam. Dự án không chỉ góp phần cải thiện điều kiện tập luyện và thi đấu mà còn tác động tích cực đến đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất và nâng cao nhận thức của cộng đồng về thể thao dành cho người khuyết tật.
Một trong những tác động rõ rệt nhất của Dự án là việc tạo ra một môi trường học hỏi và trao đổi kinh nghiệm quý báu cho đội ngũ giáo viên giáo dục thể chất Việt Nam. Các hoạt động như: hội thảo, tập huấn chuyên môn đã giúp các giáo viên tiếp cận những kiến thức tiên tiến, phương pháp giảng dạy hiện đại và các kỹ thuật chuyên sâu về thể thao dành cho người khuyết tật. Nhờ đó, họ có thể áp dụng những kiến thức này vào thực tế, giúp các VĐV khuyết tật được tập luyện một cách khoa học và hiệu quả hơn. Sự hợp tác này còn giúp Việt Nam xây dựng được đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn sâu trong việc phân loại thương tật, một yếu tố then chốt để đảm bảo sự công bằng và an toàn cho các VĐV khi tham gia thi đấu.
Bên cạnh đó, dự án còn có tác động mạnh mẽ đến các VĐV người khuyết tật. Việc Việt Nam giành được những thành tích đáng tự hào tại các kỳ Paralympic vừa qua là minh chứng sống động cho những nỗ lực không ngừng nghỉ này. Dự án cũng góp phần hình thành đội ngũ y, bác sĩ có chuyên môn về phân loại thương tật, giúp bảo đảm công bằng và an toàn cho vận động viên trong thi đấu.
Có thể khẳng định, Dự án Hành động ASEAN – Nhật Bản về Thể thao đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển công tác giáo dục thể chất, thể thao người khuyết tật tại ở khu vực ASEAN. Dự án không chỉ mang lại lợi ích về chuyên môn, mà còn góp phần lan tỏa tinh thần thể thao, sự tự tin và khát vọng vươn lên của người khuyết tật.
KC, Ảnh: Văn Duy