Hơn 20 năm hình thành và phát triển
Kéo co từ trò chơi dân gian dần trở thành môn thể thao truyền thống rèn luyện sức khỏe cho người dân. Kéo co cũng chính là môn thể hiện tinh thần đoàn kết, mang tính đồng đội cao. Điều thú vị mà môn thể thao này đem lại chính là niềm vui, sự hồi hộp và cả những giây phút thoải mái cho người tham gia thi đấu cũng như khán giả cổ vũ.
Đội tuyển Kéo co huyện Bình Liêu thi đấu tại ĐH TDTT cấp tỉnh
Kéo co hiện diện trên mảnh đất Bình Liêu từ cách đây 20 năm. So với các địa phương khác trong tỉnh, Bình Liêu được đánh giá có phong trào phát triển mạnh nhất. Ở các lễ hội xuân và lễ hội trong năm ở Bình Liêu, Kéo co là một trò chơi dân gian truyền thống không thể thiếu, thu hút đông đảo người chơi. Đây cũng chính là một trong những nội dung thi đấu chính ở Ngày hội Văn hoá - Thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc qua các năm. Trong đó, VĐV đến từ mảnh đất Bình Liêu luôn chiếm số lượng đông đảo nhất.
Ban đầu, môn này được tập luyện như một môn thể thao giải trí, rèn luyện sức khỏe. Thời điểm đó, trong tỉnh cũng chưa có giải thi đấu Kéo co nào được tổ chức. Cho tới những năm 2010 mới có các hoạt động, các giải thi đấu mang tính cọ xát. Và từ môn thể thao phong trào, Kéo co được nâng lên thành môn thi đấu, có chiến thuật và có nghệ thuật tập luyện, thi đấu riêng biệt...
Theo lãnh đạo Trung tâm Truyền thông và Văn hóa Bình Liêu: môn thể thao truyền thống này có “đất diễn” cũng như cơ hội phát triển mạnh ở Bình Liêu hơn các địa phương khác. Bởi huyện luôn ưu tiên, coi Kéo co là hoạt động không thể thiếu trong các lễ hội lớn như: Lễ hội Kiêng gió, Soóng cọ, hoa sở...
Tại đây, Kéo co được tổ chức chính thức như một giải đấu, có sự ganh đua, cạnh tranh của các xã, thôn, bản. Nhờ đó, Bình Liêu lại càng có cơ hội tìm kiếm, sàng lọc được các VĐV có tố chất, đại diện cho địa phương thi đấu trong tỉnh và quốc gia.
Với sự phát triển của thể thao phong trào các cấp, trong những năm qua, đội tuyển Kéo co của Bình Liêu còn có cơ hội tham gia tranh tài ở nhiều giải đấu khi ngành TDTT tỉnh quyết định đưa môn thể thao này vào thi đấu ở các giải thể thao dân tộc trong tỉnh. Trong đó phải kể đến Ngày hội Văn hoá - Thể thao các dân tộc thiểu số tổ chức 2 năm/lần luân phiên ở các huyện Tiên Yên, Ba Chẽ, Hải Hà, Bình Liêu... Nhờ tạo điều kiện phát triển, Bình Liêu luôn có đội tuyển rất mạnh, thường xuyên thống trị ở các giải đấu trong tỉnh và trở thành đại diện cho Quảng Ninh thi đấu toàn quốc.
Lần đầu tiên đội tuyển Kéo co đại diện cho tỉnh Quảng Ninh tham gia một giải đấu quy mô toàn quốc chính là ở Giải vô địch quốc gia năm 2010. Vì còn non trẻ, lại gặp các đối thủ mạnh nên đội tuyển Kéo co Bình Liêu không thể cạnh tranh huy chương mà chỉ thi đấu với tinh thần học hỏi là chính. Ở thời điểm đó, nguồn VĐV Kéo co của Bình Liêu đều lấy từ các môn thể thao khác như: Đẩy gậy, Bắn nỏ, Chạy băng rừng.
Tiếp tục đà bảo tồn và phát triển
Để tạo tiền đề vững chắc, Kéo co đã được tỉnh Quảng Ninh đưa vào hệ thống thi đấu chính thức như: Hội khỏe Phù Đổng, Ngày hội Văn hoá - Thể thao công chức viên chức lao động, Ngày hội Văn hoá - Thể thao các dân tộc... Theo thời gian, Kéo co ngày càng được quan tâm hơn. Kéo co đã được đưa vào thi đấu ở Đại hội TDTT tỉnh, rồi lọt vào danh sách thi đấu thể thao thành tích cao ở Đại hội Thể thao toàn quốc.
Với thế mạnh thể thao phong trào, lại được cọ xát ở các giải cấp quốc gia, Kéo co của Bình Liêu nhanh chóng thống trị các giải đấu trong tỉnh, giành được 4/6 HCV ở Đại hội TDTT tỉnh năm 2018 và 6/6 HCV ở Đại hội TDTT tỉnh năm 2022. Cùng với sự tiến bộ và thành tích cao dần của các môn thể thao dân tộc ở các giải quốc gia, Kéo co cũng được Bình Liêu quan tâm mời HLV giỏi ở Bắc Giang về huấn luyện, mua trang thiết bị chuyên dụng thi đấu...
Kéo co là môn thế mạnh không thể thiếu trong các lễ hội ở Bình Liêu
Nhờ sự quan tâm đầu tư đó, đội tuyển Kéo co huyện Bình Liêu dần đoạt được các thành tích đáng kể, góp phần rút ngắn khoảng cách với các đội mạnh như: Điện Biên, Lạng Sơn, Bắc Giang... ở các lần tham dự Ngày hội Văn hoá - Thể thao các dân tộc toàn quốc. Có thể nói, dù phải đối đầu với nhiều đội mạnh, nhưng đội kéo co Bình Liêu vẫn thi đấu xuất sắc, thể hiện tinh thần tập thể cao để mang huy chương về cho tỉnh nhà.
Huyện Bình Liêu hiện có 96% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó nhiều nhất là người dân tộc Tày (trên 51%). Chính sự phong phú trong cộng đồng các dân tộc ở Bình Liêu cùng những nét văn hóa truyền thống đặc sắc đã làm nên một vùng đất văn hóa đa dạng, giàu bản sắc, trở thành tài nguyên vô giá để Bình Liêu phát triển thể thao dân tộc, trò chơi dân gian. Trong đó, đặc biệt thuận lợi cho những môn thể thao tập thể như Kéo co.
Được biết, hiện nay, để gìn giữ, phát huy các môn thể thao dân tộc trên địa bàn tỉnh, Sở Văn hoá - Thể thao Quảng Ninh đã xây dựng đề án “Bảo tồn, khôi phục và phát huy các môn thể thao dân tộc giai đoạn 2020-2025, định hướng đến năm 2030”. Các môn thể thao dân tộc được quan tâm, củng cố, phát huy, đầu tư ngân sách và đưa vào hệ thống thi đấu của thể thao tỉnh. Huyện Bình Liêu cũng chính là một trong những điểm đến, được nhận đầu tư để bảo tồn và phát triển môn thế mạnh Kéo co. Việc môn Kéo co và các môn thể thao dân tộc khác được quan tâm, đầu tư mạnh hơn trong huyện sẽ giúp Bình Liêu phát huy được thế mạnh, từ đó thi đấu cạnh tranh, tỏa sáng ở các giải đấu lớn hơn trong tương lai.
Do có tính phong trào, sự phối hợp sức mạnh tập thể luôn mang đến sân chơi bổ ích, thiết thực, Kéo co hiện diện trên mảnh đất Bình Liêu đang từng ngày góp phần không nhỏ vào việc bảo tồn và phát huy những giá trị tốt đẹp của các môn thể thao truyền thống.
Minh Minh, ảnh: Trung tâm VH - TT Bình Liêu