Cơ duyên đến với nghề
PGS.TS, Nhà giáo ưu tú Nguyễn Kim Xuân
Lật giở từng trang trong cuốn album ảnh, cô Nguyễn Kim Xuân chỉ cho tôi hình ảnh cô lúc 14 tuổi, chụp cùng các bạn thi đấu giải vô địch Thể dục dụng cụ toàn quốc tổ chức tại Cung Thiếu nhi Hà Nội. Hình ảnh cô bé nhỏ nhắn không ngừng thôi thúc trí tò mò của tôi về cơ duyên đến với thể thao của cô. Cô tâm sự: Năm 1968, trong một lần chị gái cô ra chơi đu quay ở vườn hoa Hàng Đậu, rất tình cờ cô Kiều Khanh, huấn luyện viên môn Thể dục dụng cụ đã nhìn thấy và hỏi về gia đình, sau đó cô Kiều Khanh xin phép gia đình cho 2 chị em cô tập Thể dục dụng cụ (TDDC) nghiệp dư tại sân tập Long Biên”. Từ đó, môn thể thao đòi hỏi sự dũng cảm, chuyên cần, khéo léo –TDDC đã gắn bó với cô từ năm 6 tuổi.
Đến năm lớp 8, cô vào học và tập luyện chuyên nghiệp tại Trường văn hóa thể thao Quần Ngựa. Cô là một trong số ít vận động viên thời bấy giờ đạt Kiện tướng ở tuổi 14. Giai đoạn từ năm 1976 -1981, trong khi người chị gái, VĐV Nguyễn Kim Anh, đã nghỉ tập thì cô vẫn tiếp tục theo đuổi đam mê của mình, tham dự nhiều giải trong nước, quốc tế và đạt được nhiều thành tích cao.
Năm 1982, tham gia thi tuyển vào Trường Đại học TDTT (nay là Trường Đại học TDTT Bắc Ninh) và giành số điểm rất cao, cô Nguyễn Kim Xuân được cử sang học ngoại ngữ 1 năm tại Trường Đại học Ngoại Ngữ trước khi sang Liên bang Nga học chuyên ngành TDDC tại Trường Đại học TDTT Matxơva từ năm 1983- 1987. Sau khi tốt nghiệp tại Nga với bằngloại ưu, năm 1987 cô được điều động làm giảng viên tại bộ môn Thể dục, Trường Đại học TDTT.
Người thầy truyền “lửa”, người lãnh đạo tâm huyết
Những năm cuối của thập niên 80, đời sống cán bộ, giảng viên toàn trường gặp nhiều khó khăn. Người thì chuyển công tác sang vị trí khác, người thì nghỉ hoặc đi xuất khẩu lao động, cô Kim Xuân vẫn hàng ngày miệt mài di chuyển gần 20 km từ nhà đến Trường. Thời bấy giờ, phương tiện đi lại còn chưa thuận tiện, cô phải dậy sớm, sắp xếp mọi công việc gia đình để bắt xe sang Trường, kịp giờ dạy. Vất vả là vậy, nhưng được đứng trên lớp học, được giảng dạy và truyền thụ lại kiến thức TDDC cho sinh viên đã làm tan biến mọi mệt mỏi trong cô.
Vinh dự được là học trò và được cô chủ nhiệm trong 4 năm học Đại học, chúng tôi luôn trân quý những giờ lên lớp cùng cô. Với chúng tôi, giờ học chuyên sâu của cô không chỉ là giờ để tiếp thu kiến thức, mà còn là sự lĩnh hội những kinh nghiệm sống, cách ứng xử, giao tiếp trong xã hội, cô đã truyền “lửa” cho chúng tôi niềm đam mê thể thao, đam mê với con đường, sự nghiệp mà chúng tôi đã lựa chọn.
Giai đoạn 1995 - 2001, trong xu thế đổi mới và nâng cao chất lượng đào tạo, cô giáo Nguyễn Kim Xuân được cử đi học Nghiên cứu sinh tại Viện Khoa học thể thao. Đến năm 2001 cô tốt nghiệp và là được tín nhiệm bầu làm trưởng bộ môn Thể dục từ năm 2002- 2008. Để phù hợp với sự phát triển của xã hội, cô Kim Xuân là người đầu tiên đưa môn Âm nhạc vũ đạo và các loại hình thể dục mới vào đào tạo cho sinh viên Nhà trường. Đến nay, tiếp nối tư duy đổi mới của cô, bộ môn Thể dục vẫn không ngừng tìm tòi, phát triển và cải tiến chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội. Với những thành tích xuất sắc trong công tác đào tạo và góp phần vào sự nghiệp xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc, năm 2004, Bộ môn Thể dục vinh dự được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động Hạng Nhì và nhiều danh hiệu thi đua khen thưởng các cấp.
Năm 2008, cô Nguyễn Kim Xuân chuyển sang công tác tại khoa Sau Đại học (nay là Phòng Đào tạo, Quản lý Khoa học và Hợp tác quốc tế) giữ chức vụ Trưởng khoa. Cô đã có nhiều đổi mới trong cách thức tổ chức, quản lý đào tạo sau đại học, mà trong đó, đặc biệt là thành viên xây dựng đề án đào tạo Nghiên cứu sinh, tạo nên bước chuyển mình cho sự nghiệp phát triển của Nhà trường. Năm 2011,Trường Đại học TDTT Bắc Ninh chính thức là cơ sở thứ 2 trên toàn quốc (sau Viện khoa học thể thao) được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ đào tạo Nghiên cứu sinh trong lĩnh vực TDTT. Khóa Nghiên cứu sinh đầu tiên đã được khai giảng với 11 học viên vào tháng 11/2011.
Với nhiều thành tích trong công tác giảng dạy, đào tạo và nghiên cứu khoa học, năm 2010, cô Nguyễn Kim Xuân được Hội đồng Giáo sư Nhà nước trao giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn chức danh Phó Giáo sư. Hai năm sau, cùng với niềm tin tưởng, tín nhiệm của đội ngũ cán bộ, giảng viên Nhà trường, tháng 3/2012, PGS.TS. Nguyễn Kim Xuân được bổ nhiệm là Phó Hiệu trưởng Trường Đại học TDTT Bắc Ninh, trở thành nữ Phó Hiệu trưởng đầu tiên trong hơn 5 thập kỷ xây dựng và phát triển Nhà trường.
Bên cạnh công tác giảng dạy, quản lý, cô Nguyễn Kim Xuân đã tham gia chỉ đạo, điều hành nhiều chương trình đồng diễn cho các sự kiện lớn của đất nước và đã được ghi nhận thành tích như: Năm 2003 là Phó Tổng đạo diễn chương trình khai mạc SEA Games 22 và nhận Bằng khen của Thủ tướng chính phủ; Năm 2005 là Tổng đạo diễn chương trình khai mạc Đại hội TDTT Thủ đô và đã được Uỷ ban nhân dân thành phố Hà nội tặng Bằng khen; Năm 2006 là Tổng đạo diễn chương trình khai mạc Hội thi Văn hoá - Thể thao các trường phổ thông dân tộc nội trú Toàn quốc lần thứ V, được Bộ GD&ĐT đánh giá cao vàtặng Bằng khen; Năm 2007 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Tổng đạo diễn Khai mạc Đại hội Thể thao sinh viên Đông Nam Á lần thứ 13 (AUG13) và được nhận Bằng khen của Thủ tướng chính phủ; Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Phó tổng đạo diễn chương trình khai mạc, bế mạc Đại hội Thể thao Châu Á trong nhà lần thứ III năm 2009 và được Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội tặng Bằng khen. Trong chương trình đêm hội văn hóa – nghệ thuật chào mừng đại lễ 1000 năm Thăng Long Hà Nội năm 2010, cô được giao trọng trách phó tổng đạo diễn chương trình nghệ thuật. Đây là chương trình có thể coi là lớn nhất từ trước đến nay với sự tham gia của 8.000 diễn viên, màm trình diễn kéo dài trong 70 phút. Đặc biệt, đêm hội được kết hợp đan xen giữa âm thanh trầm hùng của hệ thống nhạc cụ dân tộc, ánh sáng laser hiện đại và sân khấu nước hoành tráng, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với du khách quốc tế và người dân toàn quốc.
Trong nhiều năm công tác với cương vị người giảng viên tận tụy với nghề, người lãnh đạo tiêu biểu, được sinh viên, đồng nghiệp, bạn bè kính trọng, PGS.TS. Nguyễn Kim Xuân đã vinh dự được trao tặng nhiều danh hiệu, hình thức thi đua khen thưởng cao quý như: Kỷ niệm chương vì sự nghiệp giáo dục (năm 2007), Kỷ niệm chương vì sự nghiệp TDTT (năm 2002), danh hiệu “Nhà giáo Ưu tú”(năm 2014), Huân chương Lao động Hạng Ba (năm 2014), Bằng khen của Thủ tướng chính phủ (năm 2003, 2007, 2008, 2011)và nhiều Bằng khen “Giảng viên giỏi”, Giấy khen của các cấp, ban, ngành. Nhiều năm liền, cô đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở và chiến sĩ thi đua cấp Bộ…
Sau hơn 32 năm gắn bó với Trường Đại học TDTT Bắc Ninh, giờ đây, NGƯT.PGS.TS. Nguyễn Kim Xuân vẫn chưa chịu nghỉ ngơi vui vầy cùng con cháu. Với cô "còn sức khỏe là còn phải cống hiến", hiện cô được mời là chuyên gia cố vấn tại Khoa Huấn luyện thể thao của Trường Đại học TDTT Bắc Ninh. Không ngừng trăn trở về sự nghiệp “trồng người” trong lĩnh vực TDTT, hàng ngày, cô vẫn miệt mài tìm tòi, tiếp cận những hướng đi mới, những phương pháp quản lý, đào tạo phù hợp để nhằm tư vấn, hỗ trợ tốt nhất công tác đào tạo tại Trường Đại học TDTT Bắc Ninh.
Bài, ảnh Thu Quyết