Có những kẻ gian lận trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, bao gồm cả thể thao. Sẽ là không đúng khi nói rằng bất kỳ môn thể thao nào cũng không có kẻ gian lận. Tuy nhiên, đạp xe là một trong những môn bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Những vụ bê bối và hai thập kỷ các vụ án doping thống trị các tiêu đề báo thay vì thành tích thể thao đã lên án môn đạp xe nhiều hơn bất kỳ môn thể thao nào khác.

Xe đạp và doping Kẻ thù thầm lặng
Cái bóng nghi ngờ cứ bám theo môn thể thao này không ngừng. Nhiều người có thể không biết rằng các môn thể thao như bắn súng Olympic hoặc bi đá trên băng có tỷ lệ vi phạm doping cao hơn. Tuy nhiên, xe đạp lại bị tiếng xấu hơn. Mùa giải đua xe đạp 2025 đang diễn ra và cuộc chiến chống doping vẫn tiếp tục truy đuổi những kẻ gian lận trong một môn thể thao vẫn chìm trong "bầu không khí nghi ngờ tiềm ẩn".
Đã hai mươi bảy năm trôi qua kể từ "vụ Festina", vụ việc đã vạch trần một mạng lưới doping có tổ chức trong Tour de France năm 1998 và khiến toàn bộ đội đua rút lui khỏi cuộc đua, đánh dấu một bước ngoặt trong môn đua xe đạp. Những năm 1990 chứng kiến sự gia tăng các vụ việc doping gây tổn hại nghiêm trọng đến môn thể thao này. Các bác sĩ tham nhũng, các chuyên gia y tế vượt qua ranh giới đạo đức và nhiều cuộc đột kích của cảnh sát đã tiết lộ một thế giới lừa dối không chỉ giới hạn ở môn đua xe đạp. Tuy nhiên, môn đua xe đạp phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất.
Sau đó là lời thú nhận của Lance Armstrong. Sau nhiều năm phủ nhận, tay đua bảy lần vô địch Tour de France cuối cùng đã thừa nhận sử dụng doping. Tiết lộ này càng làm tổn hại thêm uy tín của môn đua xe đạp và môn thể thao này đã phải vật lộn để phục hồi kể từ đó. 12 năm đã trôi qua kể từ lời thú nhận của Lance Armstrong. Mặc dù không có vụ bê bối lớn nào nổi lên trong những năm gần đây, nhưng môn đua xe đạp vẫn bị ám ảnh bởi vấn đề từng đe dọa hủy hoại nó.
"Đây là một môn thể thao khắc nghiệt, một trong những môn dễ bị cám dỗ nhất", Marc Madiot, quản lý đội Groupama-FDJ, cho biết. Thành tích của Tadej Pogacar tại Tour de France 2024 và Jonas Vingegaard năm trước đã làm dấy lên nghi ngờ. Cả hai đều phủ nhận việc sử dụng bất kỳ chất cấm nào khi bị thẩm vấn.
"Không có sự tin tưởng và tôi không biết chúng ta có thể làm gì để lấy lại nó. Có thể trong một vài thế hệ nữa, mọi người sẽ quên đi quá khứ", Tadej Pogacarc chia sẻ.
Vào những năm 1980 và 1990, hormone tăng trưởng và EPO là kẻ thù chính. Ngày nay, các phương pháp doping mới tiếp tục đưa xe đạp vào tầm ngắm. Pogacar và Vingegaard đã phải tự bào chữa trước những cáo buộc hít phải khí carbon monoxide, chất này bắt chước những lợi ích của việc luyện tập trên độ cao nhưng có thể có tác dụng doping nếu bị lạm dụng. Cuối cùng, Liên đoàn xe đạp thế giới đã quyết định cấm sử dụng chất này.
Bản tin mới nhất của MPCC, được xuất bản vào tháng 9, đã xác định 75 tay đua xe đạp chuyên nghiệp hiện đang bị đình chỉ vì doping, với trung bình từ 15 đến 20 trường hợp mới mỗi năm. Mặc dù con số này thấp hơn đáng kể so với những năm 1990, khi các vụ việc doping tràn lan, nhưng nó vẫn là nguyên nhân gây lo ngại.
Một nửa trong số những tay đua bị đình chỉ này đã thi đấu ở hạng mục 'Lục địa', hạng ba của môn xe đạp thế giới, nơi các tay đua không có hộ chiếu sinh học, "một công cụ quan trọng trong các nỗ lực chống doping", theo MPCC. Các hạng mục thấp hơn cũng có ít bài kiểm tra hơn và ít khả năng phát hiện gian lận hơn.
Colombia, với 16 tay đua bị đình chỉ, là quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất. EPO, chất gây nghiện ở trung tâm của 'vụ việc Festina', vẫn là chất được phát hiện phổ biến nhất (25%), tiếp theo là steroid (13%). Chỉ có 8% những người vi phạm thuộc về World Tour, giải đua xe đạp hàng đầu.
Tại Tour de France, sự kiện đua xe đạp toàn cầu, mọi thứ đều được chú ý. Năm 2024, 600 mẫu máu và nước tiểu đã được lấy trong suốt cuộc đua, với 400 mẫu khác được lấy vào tháng trước đó. Năm 2008, một vụ bê bối doping khác nổ ra khi Riccardo Ricco, một ngôi sao đang lên, có kết quả xét nghiệm dương tính và đội của anh, Saunier Duval, đã rút lui khỏi cuộc đua. Những người chiến thắng Tour trước đây như Bjarne Riis, Jan Ullrich, Marco Pantani và Floyd Landis cũng đã bị vấy bẩn bởi doping.
Với nỗ lực cao nhất, môn đua xe đạp đang phải vật lộn để lấy lại uy tín. Tình hình đã được cải thiện đáng kể kể từ kỷ nguyên "tự do cho tất cả" vào đầu thế kỷ. Kể từ năm 2021, Liên đoàn xe đạp thế giới đã ủy quyền các hoạt động vận hành cho Cơ quan Kiểm tra Quốc tế (ITA), đơn vị đã tiến hành 15.200 cuộc xét nghiệm vào năm 2023, với ngân sách chống doping là 10 triệu euro.
Lần đầu tiên, một mô-đun nội tiết có khả năng phát hiện hormone tăng trưởng của con người đã được giới thiệu tại Tour gần đây nhất. Trước đây không thể phát hiện được, công nghệ này mang đến hy vọng mới trong việc bắt gian lận.
Không có xét nghiệm dương tính nào tại Tour 2024 và một số mẫu sẽ được lưu giữ để có thể phân tích lại sau mười năm khi công nghệ tiến bộ.
Về gian lận công nghệ, hơn 8.000 xe đạp đã được thử nghiệm vào năm 2024 mà không có trường hợp nào được xác nhận. Kỷ nguyên của những tiến bộ về công nghệ và y tế mang lại cả lợi ích và thách thức. Những kẻ gian lận luôn cố gắng đi trước một bước so với việc thực thi cho đến khi bị bắt. Trong khi số vụ việc sử dụng doping trong môn đua xe đạp đã giảm, thì các môn thể thao khác, chẳng hạn như điền kinh, lại chứng kiến sự gia tăng đáng lo ngại.
Những câu chuyện về doping tràn ngập các tiêu đề và phương tiện truyền thông xã hội, làm trầm trọng thêm thiệt hại cho môn thể thao này. Sự sụp đổ của Lance Armstrong, một biểu tượng của sự kiên trì, là một lời nhắc nhở rõ ràng. Hiện tại, quần vợt đang phải đối mặt với những nghi ngờ của riêng mình sau khi Jannik Sinner có kết quả xét nghiệm dương tính. Tuy nhiên, quần vợt vẫn chưa phải chịu tổn hại về mặt danh tiếng như môn đua xe đạp. Quyền anh cũng đã trải qua một số vụ bê bối doping mà không bị giám sát chặt chẽ như vậy.
Liên đoàn xe đạp thế giới cũng đã đưa ra "chương trình khen thưởng" để khuyến khích những người tố giác báo cáo các trường hợp tiềm ẩn. Cuối cùng, môn đua xe đạp phải tự mình chiến thắng trong trận chiến này.
A.T biên dịch, ảnh insidetheganes