Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong phát triển chiều cao của trẻ

Chế độ dinh dưỡng để tăng chiều cao cho trẻ là vấn đề cần được quan tâm (Ảnh:TA)

Nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới cho thấy chiều cao chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố: mạnh nhất là yếu tố dinh dưỡng (32%), sau đó là yếu tố di truyền (23%), vận động thể lực (20%), môi trường, ánh nắng, tình hình bệnh tật, giấc ngủ…

Điều này đã được kiểm chứng khá rõ qua các nghiên cứu về sự phát triển chiều cao của trẻ em Nhật Bản. Trước đây Nhật Bản được xem là một dân tộc thấp bé nhưng sự phát triển thể chất của người dân Nhật ngày nay đã cải thiện đáng kể so với trước đây nhờ vào các chương trình dinh dưỡng quốc gia, đặc biệt là chương trình dinh dưỡng học đường. Điều này càng khẳng định vai trò quan trọng của dinh dưỡng đối với sự tăng trưởng, đặc biệt là giai đoạn tăng trưởng nhanh như giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì.

Có 3 giai đoạn tăng trưởng chiều cao quan trọng nhất cho trẻ: (1) Giai đoạn bào thai (2) Giai đoạn 0 – 2 tuổi (3) Giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì (thời điểm dậy thì ở mỗi trẻ có thể không giống nhau, tuy nhiên trung bình dấu hiệu dậy thì bắt đầu xuất hiện ở bé gái từ 8 – 13 tuổi và ở bé trai từ 9 – 14 tuổi). Trong các giai đoạn này, nếu trẻ được cung cấp chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý và có môi trường sống lành mạnh thì sẽ đạt được chiều cao tối ưu.

Ở giai đoạn dậy thì, chế độ dinh dưỡng cho trẻ cần lưu ý những vấn đề sau:

Carbohydrate: Là một trong ba thành phần dinh dưỡng chính (hai thành phần còn lại là lipid và protein), cung cấp phần lớn năng lượng cho trẻ. Lượng năng lượng do carbohydrate cung cấp chiếm 60 - 70% tổng lượng năng lượng cần thiết hàng ngày. Nên sử dụng carbohydrate từ những thực phẩm có lợi (chẳng hạn như ngũ cốc nguyên hạt) để trẻ hưởng được nhiều lợi ích về sức khỏe, ngăn ngừa tình trạng thừa cân, béo phì.

Lipid: Lipid là thành phần quan trọng đối với trẻ ở tuổi dậy thì. Ngoài tác dụng giúp trẻ ăn ngon miệng, lipid cung cấp nhiều năng lượng và là yếu tố không thể thiếu để cơ thể hấp thu được các vitamin A, D, E, K. Trong giai đoạn dậy thì trẻ cần được cung cấp cả các chất béo bão hòa (thường thấy nhất trong mỡ động vật) và cả các chất béo không bão hòa (thường thấy nhất trong dầu thực vật, dầu cá), và lượng lipid cần mỗi ngày khoảng 40 - 50g.

Protein: Dậy thì là giai đoạn trẻ phát triển thể chất rất mạnh, do đó cần lượng protein nhiều hơn so với người trưởng thành. Lượng năng lượng do protein cung cấp chiếm khoảng 15% tổng lượng năng lượng cần thiết hàng ngày. Tốt nhất nên cho trẻ sử dụng protein có nguồn gốc từ động vật, để ngoài protein, trẻ còn hấp thu thêm được các yếu tố vi lượng khác sẵn có trong thực phẩm.

Calci: Calci là yếu tố không thể thiếu để trẻ phát triển xương nhằm giúp xương chắc khỏe và đạt chiều cao tối đa. Mỗi ngày trẻ cần được cung cấp 1200 mg calci.

Sắt: Sắt rất quan trọng đối với trẻ trong giai đoạn dậy thì, đặc biệt là ở trẻ gái (bởi trẻ gái bắt đầu có kinh nguyệt). Trẻ trai cần 12 - 18 mg/sắt mỗi ngày, còn ở trẻ gái nhu cầu sẽ cao hơn, 20 mg/sắt mỗi ngày.

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng phù hợp, trẻ cần được vận động, luyện tập thể dục thể thao, bởi giai đoạn dậy thì là giai đoạn cuối cùng trẻ có thể đạt được chiều cao tối ưu. Trẻ được vận động rèn luyện không chỉ có ý nghĩa về phát triển chiều cao mà còn tạo lập thói quen ở trẻ, giúp trẻ duy trì lối sống năng động, rất có ý nghĩa trong việc phòng chống các bệnh tật sau này./.

Thùy Anh (t/h)